از متاورس در پزشکی چه می‌دانید؟ آیا تابه‌حال به محدودیت‌های پزشکی فکرد کرده‌اید؟ فرض کنید یک فرد با یک بیماری دست و پنجه نرم می‌کند و پزشک او در حال حاضر در دسترس نیست و بیمار برای دسترسی به او باید به آن سوی مرزها برود. چقدر این رفت و آمدها برای بیماران سخت است، جامعه علوم پزشکی به دنبال راهی برای درمان بیماران از هر نقطه جهان است. در حال حاضر این قابلیت از طریق دنیای تمام دیجیتال متاورس فراهم شده است و پزشکان میتوانند از هر نقطه‌ی جهان بیماران خود را درمان کنند.
برای اینکه با نحوه این کار و علوم پزشکی در متاورس آشنا شوید این مقاله را تا انتها دنبال کنید. اما قبل از آن به دو مزیت این دو حوزه کنار هم اشاره‌ای کوتاه می‌کنیم:
- مشاهده پرونده پزشکی بیمار در حین درمان و جراحی
- ارتباط با دیگر پزشکان برای مشورت در حین عمل
متاورس در پزشکی؛ انقلابی نو در حوزه علوم پزشکی
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، یکی از مشکلات حوزه درمان دسترسی به پزشکان است. این موضوع موجب ناراحتی بسیاری از بیماران و حتی بیمارستان‌ها شده است. اما تصور کنید راهی پیدا شده که شما می‌توانید از طریق آن به پزشک معالج در سراسر جهان دسترسی پیدا کنید. گاهی در برخی از عمل‌های سنگین و سخت پزشک تمایل دارد که با همکاران خود ارتباط برقرار کند، اما به دلیل محدودیت مکانی این کار امکان پذیر نیست؛ نمی‌توان تمام پزشکان را از دور دنیا را برای یک عمل در بیمارستان جمع کرد.
متاورس مشکل محدودیت را حل کرده است. پزشک در حین عمل میتواند به پرونده پزشکی بیمار و سایر همکاران خود دسترسی داشته باشد؛ از این رو می‌توان متاورس را انقلابی برای پزشکی دانست. متاورس در پزشکی یکی از تحولات بزرگ در دنیای واقعیت مجازی است.
متاورس و واقعیت مجازی میتواند پس از مدتی به دستاوردهای بزرگی در صنعت سلامت و درمان دست یابد، دستاوردهایی که فعالان و حتی مردم را شگفت زده خواهد کرد. بر اساس گزارش‌های ارائه شده بسیاری از مدیران حوزه سلامت معتقدند متاورس تاثیر مثبتی بر دنیای پزشکی خواهد داشت.
متاورس چیست و چه کمکی به پزشکی میتواند بکند؟
متاورس یک دنیای تمام دیجیتال و سه بعدی است که در آن شما می‌توانید هر چیزی را که در دنیای واقعی تجربه یا تصور می‌کنید، به شکل واقعیت مجازی در بیاورید. برخی از صاحبان کسب و کار به راه اندازی کار خود در متاورس روی آورده‌اند، یکی از این حوزه‌ها، علوم پزشکی است.
شما با متاورس در پزشکی در هر نقطه از جهان که باشید (برای مثال شاید در سفر باشید)، می‌توانید بدون احراز هویت و در یک شبکه‌ای امن اطلاعات و پرونده پزشکی خود را با پزشک مورد نظر به اشتراک بگذارید.
کاوه صفوی، مدیر عامل ارشد شرکت Accenture Health اظهار داشت: بزرگترین فرصت در حوزه بهداشت و درمان، استفاده از پتانسیل بین دنیای واقعی و مجازی است. فک کردن به واقعیت افزوده و استفاده از آن در دسته بندی اطلاعات به صورت دیجیتال، آموزش بهتر دانشجویان پزشکی به صورت عملی، میتواند مفید و کاربردی باشد.
مطلب مرتبط: معرفی برترین ارزهای متاورس، ۱۰۰ ارز متاورسی پر سود ۲۰۲۲
گزارش چشم‌انداز ۲۰۲۲ فناوری سلامت دیجیتال Accenture، متاورس را «افق بعدی» در مراقبت‌های بهداشتی نامید، جایی که تیم‌های جراحی میتوانند روش‌های جدید را بدون نیاز به حضور فیزیکی در یک اتاق عمل بیاموزند.
مراحل توسعه متاورس در دنیای پزشکی
توسعه متاورس در پزشکی (متا پزشکی) از چهار مرحله عبور می‌کند. در ادامه مواردی را که در هر یک از این مرحله‌ها طی می‌شود، به صورت جداگانه توضیح می‌دهیم.
۱- ساخت هولوگرافیک (Holographic construction)
مرحله اول ساخت یک مدل هندسی از کل دنیای مجازی مانند بیمارستان‌ها، تجهیزات پزشکی و سایر موارد مورد نیاز در علوم پزشکی است. می‌توانیم این موارد را به سه دسته رویداد، صحنه و افراد تقسیم کنیم. به عنوان مثال اتاق عمل، محیط داخلی بیمارستان و تجهیزات پزشکی در دسته صحنه قرار می‌گیرند. بیماران و کادر درمان و پزشکی در دسته بندی افراد هستند. داده‌ها و اطلاعاتی که میان بیماران یا بین بیمار و پزشک ایجاد می‌شود نیز رویدادها هستند.
۲- شبیه سازی هولوگرافیک (Holographic simulation)
فرآیند پویا متا پزشکی ساخته خواهد شد تا دنیای مجازی را با جزئیات بیشتر به دنیای واقعی نزدیک کند. همزمان با توسعه فناوری باید به‌قدری به جزئیات بپردازد که همانند دنیای واقعی را ایجاد کرده و تمام فرآیندهای فیزیکی را به تصویر بکشد. از سوی دیگر این دنیا با سیستم‌های اطلاعات و داده‌های پزشکی مانند سیستم‌های PACS ارتباط خواهد داشت. با کمک گرفتن لحظه‌ای و تعامل اطلاعات، دستگاه‌های حسگر از آواتارهای دیجیتالی بیماران و پزشکان بازخورد بصری در مورد داده‌های ارائه می‌دهند.
۳- ادغام واقعیت و مجازی (Fusion of virtual and real)
با پیشرفت مداوم فناوری شبیه سازی کامپیوتری، فناوری دیجیتال، دنیای پزشکی مجازی را واقعی‌تر جلوه میدهد. بنابراین، در ساخت یک دنیای واقعیت ترکیبی (MR) پزشکی، مرز بین دنیای مجازی و واقعیت شکسته خواهد شد. به عنوان مثال، در یک عمل یا درمان سرپایی، یک پزشک میتواند با یک بیمار که از دستگاه XR استفاده می‌کند، ارتباط برقرار کند. از طریق شناسایی، ردیابی و تعامل اطلاعات در زمان واقعی، اطلاعات و داده‌های مربوط به بیمار بازیابی می‌شوند و به عنوان یک واقعیت روی هم قرار می‌گیرند و یک رابطه جدید با محیط واقعی شکل می‌دهند.
۴- پیوند مجازی و واقعیت (Virtual-real linkage)
بسیاری از روش‌های جدید پزشکی، انواع تجهیزات و امکانات پزشکی با توسعه بیشتر فناوری شبیه‌سازی رایانه، رابط‌های مغز و رایانه (BCI)، هوش مصنوعی (AI) و سایر فناوری‌ها ایجاد خواهند شد. تغییرات در فرآیندهای پزشکی در دنیای واقعی به دنبال توسعه فناوری ایجاد خواهند شد. از طریق تغییرات، مداخلات پزشکی در این دو دنیای واقعی و مجازی، به تدریج ارتباط نزدیک‌تری ایجاد می‌شود و در نهایت مفاهیم و روش‌های جدیدی را در عصر متاورس در پزشکی به ارمغان می‌آورد. دنیای متا پزشکی به تکمیل و بهبود فرآیندهای پزشکی در دنیای واقعی کمک خواهد کرد. در این دنیا می‌توانیم فضای فیزیکی را از طریق اطلاعات مشاهده کنیم و همچنین اطلاعات دنیای واقعی را تغییر دهیم.
آیا میان پزشکی در دنیای واقعیت مجازی و واقعیت (فیزیکی) وجود دارد؟ با گسترش این فناوری و رشد دنیای دیجیتالی بدون شک تفاوت‌هایی میان این دو بوجود می‌آید که شاید در ابتدا قابل درک نباشد اما بعد از گذشت زمان می‌توانیم تاثیرات آن را ببینیم.
چه تفاوتی میان پزشکی در متاورس و پزشکی در دنیای واقعی وجود دارد؟
متاپزشکی سه ویژگی عمده دارد که آن را از پزشکی در دنیای فیزیکی متمایز می‌کند.
تعامل با همه‌چیز و همه‌کس
بیماران و پزشکان میتوانند از طریق انواع سخت‌افزار به دنیای دیجیتال دسترسی داشته باشند و آن را در دنیای واقعی ویرایش کنند، در حالی که همه چیز در دنیای واقعی با دنیای مجازی در ارتباط است.
ادغام دنیای مجازی و واقعی
متاورس در پزشکی از طریق سیستم‌های اقتصادی، سیستم‌های اجتماعی و سیستم‌های هویتی، دنیای مجازی و واقعی را به هم نزدیک‌تر می‌کند تا بیماران و پزشکان درک بهتر و عینی در دنیای سه‌بعدی واقعی و مجازی داشته باشند.
غیرمتمرکزسازی
فناوری بلاک چین میتواند در صدور گواهینامه، توزیع، معامله، استفاده، نقدینگی و احراز هویت مجازی در منابع پزشکی دیجیتال و تحقق مدیریت هوشمند حقوق دیجیتال نقش داشته باشد.
گسترش دنیای مجازی و فیزیکی در پزشکی میتواند مزایایی را به همراه داشته باشد. به هر حال هر کسی برای این که از یک فناوری استفاده کند به دنبال این است که آیا برای او سودی دارد یا خیر؟ ایا ارزش دارد وارد دنیای دیگر شود و کسب و کار خود را در آن گسترش دهد. در ادامه به موارد مهمس که پزشکی در متاورس به آن دست می‌یابد، می‌پردازیم.
مزایا متاورس در پزشکی
مهم و مشخص‌ترین ویژگی متاورس، ادغام دنیای فیزیکی و مجازی است. یک رابط قوی بین دنیای مجازی و واقعیت میتواند فرآیند انتقال و تعامل بین این دو فضا را تکمیل کند. دستاورد دنیای متا پزشکی از توسعه سخت افزار مرتبط، جدایی ناپذیر خواهد بود. دستگاه‌های اینترنت اشیا مانند واقعیت گسترده (XR) و رابط‌های مغز و کامپیوتر (BCI)، ارتباط بین کاربران را امکان پذیر می‌کنند.
تعامل اطلاعات در فضاهای مجازی و فیزیکی، واقعیت گسترده فناوری‌های مختلفی مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیبی (MR) را ادغام می‌کند. زمانی که فضای پزشکی متاورس بی نهایت به محیط واقعی نزدیک باشد و به سطح ساخت و شبیه سازی هولوگرافیک برسد، VR قادر خواهد بود یک تجربه پزشکی کاملاً مجازی را برای بیماران و پزشکان فراهم کند.
یک محیط مجازی، درمان‌های جدیدی را برای برخی بیماری‌های روانی ایجاد می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که محیط VR می تواند مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب، شناخت و حتی عملکردهای اجتماعی را تغییر دهد.
علاوه بر این، شواهد تجربی از درمان‌های مبتنی بر واقعیت مجازی برای بیماری‌های روانی مانند زوال عقل، اختلال شناختی خفیف (MCI)، اسکیزوفرنی و اوتیسم وجود دارد. فلورئو (Floreo) یک پلتفرم VR موبایل جدید ایجاد کرده است که هدف آن ایجاد یک رفتار درمانی مجازی metaverse.ca است. این برنامه مهارت‌های اجتماعی، رفتاری، ارتباطی و زندگی را به افراد مبتلا به اختلال اوتیسم (ASD)، ADHD، اضطراب و سایر شرایط مختلف عصبی می‌آموزد.
پیشرفت در فناوری واقعیت مجازی (VR) فرصت‌های جدیدی را برای طراحی و پشتیبانی از رفتارهای مرتبط با اختلال طیف اوتیسم (ASD) ارائه میدهد که پیشرفت به سوی نتایج بهینه را ارتقا میدهد. همچنین پتانسیل زیادی برای آموزش پزشکی وجود دارد. فناوری AR بر الگوریتم‌های تشخیص و ردیابی برای شناسایی اشیاء و محیط‌های فیزیکی متکی است، به قرار دادن اطلاعات مجازی در دنیای واقعی برای دستیابی به یکپارچگی مجازی و واقعی کمک می‌کند و کارایی شناخت ما از چیزها را افزایش داده و بهبود می‌بخشد.
پزشکان به ویژه جراحان، میتوانند از کمک‌های تجسم واقعیت افزوده برای توضیح پرونده‌های پیچیده پزشکی از طریق تصویربرداری سه بعدی برای بیماران استفاده کنند. تجزیه و تحلیل BCG نشان میدهد که تا سال ۲۰۲۴، فناوری واقعیت افزوده برای آموزش و شبیه سازی در محیط‌های کنترل پزشکی ۱۸.۹٪ از بازار واقعیت گسترش یافته را به خود اختصاص خواهد داد.
مطلب مرتبط: مزایا و معایب تکنولوژی متاورس چیست؟
ربات‌های پزشکی میتوانند با شبیه‌سازی بدن، تبدیل دنیای مجازی و دنیای واقعی از طریق زبان تعاملی طبیعی و تحقق پیوند میان مجازی و واقعی، کانال دیگری برای اتصال متاورس در پزشکی باشند. تحقیقات و استفاده از رابط‌های مغز و کامپیوتر در زمینه پزشکی نیز در حال افزایش است. با ترکیب واقعیت و مجازی برای ایجاد یک محیط مجازی برای تعامل انسان و کامپیوتر، یک کانال ارتباطی و کنترل مستقیم بین مغز و دستگاه‌های خارجی ایجاد می‌شود که تبادل اطلاعات پزشکی در متاپزشکی را ارتقا میدهد.
علاوه بر این، دستگاه‌های پزشکی پیشرفتهتر و فناوری‌های دیجیتال مانند لنزهای هولوگرافی، حسگرهای انسانی (ReSkin)، ارگانوئیدها و تراشه‌های اندام، این حس به وجود می‌آید که انگار به صورت فیزیکی به بیمارستان و پزشک مراجعه کرده‌اید. این حس واقعی منجر به افزایش و بهبود تجربه کاربری می‌شود.
هوش مصنوعی میتواند اطلاعات بیماری را با توجه به پیشرفت دوره بیماری ایجاد کند و بازخورد به موقع در مورد تشخیص و درمان پزشک را ارائه دهد. از طریق این کار اطلاعات با کیفیت بالا ذخیره و نگهداری می‌شوند و پزشک میتواند در صورت نیاز به آنها دسترسی پیدا کند. تعامل طبیعی، یک تعامل جدید بین مردم و دنیای متا پزشکی است. اطلاعات، منبع اصلی محیط متاورس در پزشکی است و شبکه های اجتماعی، و اینترنت اشیا رسانه اصلی جنبش اطلاعاتی هستند.
پزشکان میتوانند از طریق فناوری‌های تصویربرداری مانند CT و MRI اطلاعات عینی در مورد بیماران را به دست آورند. آنها را از طریق آگاهی ذهنی به دانش و هوش تبدیل کنند و سپس داده‌های جدید را به اشکال مختلف وارد دنیای واقعی کنند. اطلاعات باید به طور کامل بین افراد و بیمارستان‌ها و بین دنیای واقعیت مجازی در حال تبادل باشد. دنیای انسان و دنیای اطلاعات از طریق اینترنت به هم متصل شده‌اند و توسعه اینترنت، طب سنتی را به طب دیجیتال تبدیل کرده است.
پل ارتباطی بین دنیای فیزیکی و دنیای اطلاعات، اینترنت اشیا است. اینترنت اشیا با ترکیب فناوری ارتباطی و تلفن‌های همراه هوشمند میتواند نقش بسزایی در علوم پزشکی ایفا کند. تمام اطلاعات به طور مداوم در فرآیند تولید، پذیرش و تبادل هستند.
نقش متاپزشکی در طول دوره همه گیری ویروس کرونا
بیماری همه گیر ویروس کووید- ۱۹ در ۲۰۱۹ تأثیر جهانی قابل توجهی بر حوزه بهداشت و درمان داشته است و از طریق قرنطینه‌های طولانی و فاصله گذاری اجتماعی، شوک بزرگی را به پزشکان و سلامت وارد کرد. بنابراین، پذیرش فناوری‌های دیجیتالی مانند غربالگری انبوه جمعیت، ردیابی سریع، مدیریت زنجیره تامین واکسن‌ها و داروها، مشاوره‌های پزشکی از راه دور و تجارت الکترونیک از طریق متاورس به سرعت می‌توانستند انجام شوند.
بیماری همه گیر کرونا، تحقیق و توسعه سلامت دیجیتال را ارتقا داد و امکانات بیشتری را به متاورس پزشکی اضافه کرد. فناوری ابری منابع ذخیره سازی داده و محاسباتی را برای کمک به بهبود ایمنی، کیفیت مراقبت‌های بهداشتی فراهم کرده است. اینترنت اشیا برای نظارت از راه دور یا درمان پزشکی سیار مفید است. داده و هوش مصنوعی میتوانند به ارتقای اقدامات احتیاطی COVID-19 و ردیابی افراد کمک کنند.
تلفن‌های همراه، برنامه‌های پرداخت موبایلی و رسانه‌های اجتماعی امکان جمع‌آوری داده‌ها در یک مکان را برای افراد فراهم کرده است و این داده‌ها برای ساخت مدل‌های یادگیری ماشین استفاده می‌شوند.
اگرچه پیشرفت فناوری دیجیتال نحوه تعامل ما با دنیای فزیکی را تغییر داده و حتی دنیای واقعی را بازتعریف کرده است، اما خطرات پنهان زیادی نیز وجود دارد. اولین مورد بحث حریم شخصی است. در مراقبت‌های پزشکی، حفاظت از حریم خصوصی بیمار یک تعهد اساسی پرسنل پزشکی است. اما استفاده از فناوری‌هایی مانند اینترنت، داده‌های ابری و واقعیت مجازی ممکن است حریم خصوصی بیماران را به گونه‌ای به خطر بیاندازد که ما نمی‌توانیم آن را پیش‌بینی کنیم.
قابلیت همکاری متاورس و پزشکی با هدف ایجاد جهانی بازتر و غیرمتمرکزتر است. نحوه یکپارچه سازی و مدیریت دارایی‌های دیجیتال هنوز هم قابل تامل است. در نهایت، استانداردسازی فنی برای تحقق قابلیت همکاری پلتفرم‌های مختلف در رسانه‌هایی است که عموم مردم نیاز به استاندارد فنی یکپارچه دارند تا به طور گسترده مورد پذیرش قرار گیرد. سازمان‌های بین‌المللی مانند «گروه تعامل متقابل متاورس باز» (OMIG) در حال ایجاد استانداردهای مرتبط هستند.
آینده متاورس در پزشکی؛ چگونه متاورس حوزه سلامت را تحت تأثیر قرار میدهد؟
ظهور متاورس امکانات بی نهایتی را برای علوم پزشکی به همراه خواهد داشت و توسعه پزشکی دیجیتال یا دقیق را ارتقا میدهد. مبنای فناوری برای تحقق متاورس، پیشرفت فناوری‌های دیجیتالی مانند داده‌های 5G، هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و فناوری بلاک چین است. دانش و داده‌های پزشکی پیچیده به طور مستقیم ارائه خواهد شد.
مطلب مرتبط: چه عواملی در پذیرش همگانی متاورس موثر است؟
همکاری پزشکان، آزمایش‌ها، آموزش و سایر فعالیت‌های پرهزینه از راه دور از طریق آواتارهای دیجیتال در یک محیط واقعیت مجازی انجام می‌شود. بیماران و پزشکان از “آواتارهای دیجیتال” برای تولید، تطبیق و تبادل اطلاعات در متاورس استفاده خواهند کرد و در نهایت به قلمرو یکپارچگی مجازی-واقعی و پیوند مجازی-واقعی دست خواهند یافت. با این حال، توسعه مداوم فناوری دیجیتال نیز ناگزیر خطرات پنهانی را به همراه دارد.
جمع بندی
رشته پزشکی با سایر رشته‌ها متفاوت است و اخلاق و قوانین منحصر به فردی دارد. موضوعی که هنوز ارزش بررسی دارد این است که چگونه می‌توان مرزهای متاورس در پزشکی را درک کرد، از حریم خصوصی و اطلاعات شخصی بیماران محافظت کرد و قوانین و مقررات معقولی برای سیستم‌های مدیریتی تدوین کرد.
