تحلیل دقیق بازارهای مالی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا روندها و نقاط ورود و خروج بهینه را شناسایی کنند، ریسک‌ها را کاهش داده، فرصت‌های سودآور را به حداکثر برسانند و منطقی و مطمئن به معامله بپردازند.
همانطور که میدانید روشهای مختلفی از تحلیل برای بازار های مالی وجود دارد اما تحلیل آنچین به دلیل حجم بالای اطلاعاتی که در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهد جزو محبوب‌ترین تحلیل‌های بازار است. تحلیل آنچین (On-chain Analysis) یکی از روشهای مهم برای بررسی و ارزیابی داده‌های ذخیره‌شده در بلاکچین است که می‌تواند به سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و کاربران این فناوری کمک کند تا درک بهتری از رفتار بازار و شبکه‌های بلاکچینی پیدا کنند.
این داده‌ها از طریق ابزارهایی مانند مرورگرهای بلاکچین Explorers نظیر Etherscan و BscScan به طور عمومی در دسترس قرار دارند و کاربران می‌توانند از آنها برای پیش‌بینی حرکات احتمالی قیمت استفاده کنند. اگر به تازگی وارد این حوزه نوین شده‌اید، ممکن است درک کامل مفاهیم و تحلیل داده‌های درون‌زنجیره‌ای برایتان چالش‌برانگیز باشد.
این مقاله به بررسی مفاهیم، کاربردها و اهمیت تحلیل آنچین می‌پردازد.
تعریف و مفاهیم پایه‌ای تحلیل آنچین
.۱ بلاکچین و داده‌های آن
بلاکچین یک دفترکل توزیع‌شده و تغییرناپذیر است که تمامی تراکنش‌ها و فعالیت‌ها در آن به صورت عمومی ذخیره می‌شوند. این داده‌ها شامل تراکنش‌ها، آدرس‌ها، میزان دارایی‌ها، هزینه‌های تراکنش و بسیاری از اطلاعات دیگر است که می‌تواند به عنوان مبنای تحلیل آنچین مورد استفاده قرار گیرد.
.۲ تحلیل آنچین چیست؟
تحلیل آنچین به فرآیند تجزیه و تحلیل داده‌های ذخیره‌شده در بلاکچین گفته می‌شود. این تحلیل به‌صورت مستقیم بر روی زنجیره بلوک‌ها انجام می‌شود و شامل بررسی تراکنش‌ها، آدرس‌ها، هش ریت، موجودی شبکه و سایر عوامل مرتبط با عملکرد و رفتار شبکه است.
عناصر کلیدی در تحلیل آنچین
۱- تراکنش‌ها
تراکنش‌ها یکی از مهم‌ترین عناصر تحلیل آنچین هستند. تحلیل تعداد، حجم و نوع تراکنش‌ها می‌تواند اطلاعات مهمی درباره فعالیت‌های کاربران و روند کلی بازار ارائه دهد. به‌عنوان مثال، افزایش حجم تراکنش‌ها ممکن است نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای یک ارز دیجیتال باشد.
۲- آدرس‌ها
آدرس‌ها نماینده کاربران در شبکه‌های بلاکچینی هستند. بررسی تعداد آدرس‌های فعال، توزیع دارایی‌ها بین آدرس‌ها و تحلیل رفتارهای معاملاتی می‌تواند به شناسایی روندهای مهم کمک کند. برای مثال، افزایش تعداد آدرس‌های فعال ممکن است نشان‌دهنده ورود کاربران جدید به بازار باشد.
۳- هش ریت
هش ریت (Hash Rate) معیاری برای سنجش قدرت محاسباتی شبکه است. این شاخص به تحلیل امنیت شبکه و میزان فعالیت ماینرها کمک می‌کند. کاهش یا افزایش هش ریت می‌تواند تاثیر مستقیمی بر امنیت و پایداری شبکه داشته باشد.
۴- هزینه‌های تراکنش
هزینه‌های تراکنش نیز یکی از عوامل مهم در تحلیل آنچین است. این هزینه‌ها نشان‌دهنده تمایل کاربران به پرداخت برای اولویت‌بندی تراکنش‌های خود است و می‌تواند به عنوان شاخصی برای میزان ترافیک و شلوغی شبکه مورد استفاده قرار گیرد.
۵- درآمد ماینرها
درآمد ماینر مجموع کل توکن‌های پرداختی به‌علاوه کارمزد به ماینرهاست. درآمد بالا به معنای سلامت شبکه و انگیزه ماینرها برای ادامه حفاظت از شبکه و دریافت پاداش است.
تفاوت تحلیل آنچین و آفچین چیست؟
-
محل ذخیره‌سازی داده‌ها:
- تحلیل آنچین (On-chain): این نوع تحلیل به داده‌هایی می‌پردازد که مستقیماً روی بلاکچین ثبت و ذخیره شده‌اند. این داده‌ها شامل تراکنش‌ها، آدرس‌ها، موجودی‌ها، هزینه‌های تراکنش و سایر اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های بلاکچین است که همگی به صورت عمومی و شفاف در دسترس هستند.
- تحلیل افچین (Off-chain): در این نوع تحلیل، داده‌هایی که خارج از بلاکچین ذخیره و پردازش می‌شوند، مورد بررسی قرار می‌گیرند. این داده‌ها می‌توانند شامل معاملات خصوصی، اطلاعات صرافی‌ها، قراردادهای کاغذی، و سایر فعالیت‌های مالی باشند که در بلاکچین ثبت نمی‌شوند.
-
شفافیت و امنیت:
- تحلیل آنچین: داده‌های آنچین به دلیل ثبت‌شدن بر روی بلاکچین شفاف، تغییرناپذیر و قابل تأیید هستند. این داده‌ها توسط همه کاربران شبکه قابل مشاهده‌اند و از امنیت بالایی برخوردارند.
- تحلیل افچین: داده‌های افچین از شفافیت کمتری برخوردارند زیرا خارج از بلاکچین مدیریت می‌شوند. این داده‌ها ممکن است در دسترس عموم نباشند و به‌راحتی قابل تغییر یا حذف باشند.
-
سرعت و کارایی:
- تحلیل آنچین: داده‌های آنچین به دلیل نیاز به تأیید و ثبت در بلاکچین ممکن است زمان‌بر باشند. همچنین، به دلیل حجم بالای داده‌ها، پردازش آنها ممکن است زمان بیشتری ببرد.
- تحلیل افچین: داده‌های افچین معمولاً سریع‌تر پردازش می‌شوند زیرا نیاز به تأیید در بلاکچین ندارند. این باعث می‌شود تراکنش‌ها و تعاملات سریع‌تری صورت گیرد.
-
کاربردها:
- تحلیل آنچین: بیشتر برای ارزیابی وضعیت شبکه بلاکچین، شناسایی رفتار کاربران و پیش‌بینی حرکات بازار ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.
- تحلیل افچین: معمولاً در تحلیل داده‌های مالی، مدیریت ریسک، و معاملات خصوصی که نمی‌خواهند روی بلاکچین ثبت شوند، کاربرد دارد.
به طور خلاصه، تحلیل آنچین به داده‌های شفاف و ثبت‌شده روی بلاکچین می‌پردازد، در حالی که تحلیل افچین به داده‌هایی که خارج از بلاکچین ذخیره و مدیریت می‌شوند توجه دارد.
پلتفرم های مورد استفاده در تحلیل آنچین
در نظر داشته باشید که اطلاعاتی مانند میزان انرژی، هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای راه‌اندازی یک گره یا نگهداری از بلاکچین به‌طور مستقیم در دسترس افراد یا سازمان‌های عادی نیست و حتی با وجود این داده‌ها، تحلیل آنها بسیار پیچیده و دشوار است.
به عبارت دیگر، بلاکچین به‌طور مستقیم داده‌های تحلیلی را به‌صورت نمودار به تریدرها ارائه نمی‌دهد و فقط داده‌های خام برای مشاهده در دسترس عموم است. با این حال، خوشبختانه در چند سال اخیر، پلتفرم‌های مختلفی به وجود آمده‌اند که این داده‌های خام را تجزیه و تحلیل کرده و خلاصه‌ای بصری و جامع به‌صورت نمودار در اختیار عموم قرار می‌دهند.
چندین پلتفرم برجسته وجود دارد که خدمات تجزیه و تحلیل آنچین را ارائه می‌دهند. این پلتفرم‌ها به سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال کمک می‌کنند تا داده‌های آنچین را بررسی و تحلیل کنند. در ادامه به معرفی پرکاربرد ترین این سایتها پرداختیم :
- Glassnode
ویژگی‌ها: Glassnode یکی از معروف‌ترین پلتفرم‌ها برای تحلیل آنچین است که داده‌های جامع و عمقی را درباره بیتکوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد. این پلتفرم دارای داشبوردهایی با شاخص‌های مختلف مانند تعداد آدرس‌های فعال، حجم تراکنش‌ها، نرخ هش، و موارد دیگر است.
کاربردها: بررسی روندهای بازار، شناسایی رفتار کاربران، و پیش‌بینی تغییرات قیمت.
- CryptoQuant
ویژگی‌ها: CryptoQuant داده‌های آنچین، جریان‌های ورودی و خروجی به صرافی‌ها، و سایر شاخص‌های کلیدی را ارائه می‌دهد. این پلتفرم امکان تنظیم هشدارهای سفارشی را برای کاربران فراهم می‌کند تا در صورت بروز تغییرات خاص در بازار، به آنها اطلاع دهد.
کاربردها: مدیریت ریسک، تصمیم‌گیری معاملاتی، و بررسی تحرکات بازار.
- Chainalysis
ویژگی‌ها: Chainalysis یکی از پلتفرم‌های پیشرو در تحلیل بلاکچین است که بر روی تحلیل داده‌های آنچین و مبارزه با فعالیت‌های غیرقانونی تمرکز دارد. این پلتفرم ابزارهایی برای شناسایی الگوهای مشکوک و ردیابی تراکنش‌ها فراهم می‌کند.
کاربردها: ردیابی تراکنش‌ها، شناسایی فعالیت‌های غیرقانونی، و تحلیل امنیتی شبکه.
- Dune Analytics
ویژگی‌ها: Dune Analytics یک پلتفرم تحلیل داده‌های آنچین است که به کاربران اجازه می‌دهد داده‌های بلاکچین را به صورت سفارشی تجزیه و تحلیل کنند. کاربران می‌توانند کوئری‌های SQL بنویسند و داشبوردهای تحلیل خود را ایجاد کنند.
کاربردها: تحلیل سفارشی داده‌های بلاکچین، ایجاد گزارش‌های بصری، و بررسی داده‌های دیفای (DeFi).
- IntoTheBlock
ویژگی‌ها: IntoTheBlock تحلیل داده‌های آنچین و نیز داده‌های بازار را ترکیب می‌کند تا بینش‌هایی عمیق‌تر درباره بازار ارزهای دیجیتال ارائه دهد. این پلتفرم دارای شاخص‌های متنوعی برای تحلیل داده‌ها از جمله جریان‌های نهنگ‌ها و تحلیل ریسک است.
کاربردها: تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران بزرگ، شناسایی روندها، و مدیریت پورتفولیو.
- Santiment
ویژگی‌ها: Santiment پلتفرمی است که داده‌های آنچین، داده‌های اجتماعی و بازار را ترکیب می‌کند. این پلتفرم از طریق تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده، سیگنال‌هایی برای معاملات ارائه می‌دهد.
کاربردها: پیش‌بینی حرکت قیمت، تحلیل احساسات بازار، و ارزیابی رفتار سرمایه‌گذاران.
این پلتفرم‌ها با ارائه داده‌های دقیق و ابزارهای قدرتمند به کاربران کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در زمینه سرمایه‌گذاری و تحلیل بازار ارزهای دیجیتال بگیرند.
دو مدل اصلی تحلیل آنچین
تحلیل مبتنی بر مدل UTXO (Unspent Transaction Output) یکی از روشهای مهم و کاربردی در تحلیل آنچین است که به‌ویژه در بلاکچین‌هایی مانند بیتکوین کاربرد دارد. این مدل برای بررسی و تحلیل وضعیت تراکنش‌ها و رفتار سرمایه‌گذاران از داده‌های UTXO استفاده می‌کند.
مدل UTXO به عنوان یک سیستم حسابداری و یک مدل تراکنش خرج‌نشده در بلاکچین‌های بیتکوین و شبکه‌های مشابه مانند لایت‌کوین شناخته می‌شود. در این مدل، موجودی‌ها به شکل تراکنش‌های خرج‌نشده ثبت و نگهداری می‌شوند. هر بار که یک تراکنش جدید انجام می‌شود، تراکنش‌های خرج‌نشده قبلی مصرف می‌شوند و تراکنش‌های خرج‌نشده جدیدی ایجاد می‌شوند، که این فرآیند به صورت پیوسته ادامه می‌یابد.
UTXO به توکن‌هایی اشاره دارد که یک کیف پول دریافت کرده و هنوز خرج نشده‌اند. به عنوان مثال، وقتی یک کاربر بخشی از بیتکوین خود را در یک تراکنش ارسال می‌کند، کل مقدار بیتکوین ابتدا انتقال می‌یابد و سپس مقدار باقی‌مانده به یک آدرس دیگر در کیف پول همان کاربر برگردانده می‌شود. برای محاسبه موجودی یک کیف پول، گره باید از بلاکچین بخواهد تا همه تراکنش‌های ورودی و خروجی مربوط به آن کیف پول را بررسی کند. پس از مقایسه این تراکنش‌ها، می‌تواند مقدار باقی‌مانده یا همان موجودی فعلی کیف پول را مشخص کند.
مدل مبتنی بر حساب (Account-Based Model)در شبکه‌هایی مانند اتریوم کاربرد دارند و مکانیزم آن مشابه سیستم حسابداری مورد استفاده در بانک‌ها و مؤسسات مالی بزرگ است. به عبارت دیگر، در این مدل هر کاربر یا سرمایه‌گذار دارای حساب شخصی و مجزای خود است، و موجودی او از طریق ورودی‌ها و خروجی‌های مشخص قابل پیگیری است.
در مدل مبتنی بر حساب، تمام اطلاعات مالی مربوط به یک آدرس یا حساب خاص در یک نقطه ذخیره و مدیریت می‌شود. بلاکچین‌هایی که از این مدل استفاده می‌کنند، یک لیست از تمام حساب‌ها و موجودی‌های آنها را نگه می‌دارند. به این ترتیب، هر حساب دارای یک موجودی خاص است که توسط کلید خصوصی مالک آن حساب مدیریت می‌شود.
این مدل در تحلیل آنچین ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند فرآیند استخراج برخی شاخص‌ها را با چالش‌هایی مواجه کند. به دلیل این که تفاوتی بین جزئیات موجودی کاربران در این مدل وجود ندارد، نمی‌توان به تمامی شاخص‌های مورد نیاز برای تجزیه‌وتحلیل دست یافت و نیاز به استفاده از تحلیل آنچین داریم.
علاوه بر این، شبکه‌هایی مانند اتریوم که از این مدل برای حسابداری استفاده می‌کنند، اطلاعات دقیق‌تری مانند بهای گس (Gas) مصرفی را نیز در هنگام تحلیل آنچین فراهم می‌کنند.
مزایا و معایت تحلیل آنچین
معایت:
تاریخچه ورود تحلیل آنچین کمتر از یک دهه است
برای نوسان گیری و یا تایم فریم های کوتاه مناسب نیست
پیدایش الگوریتم های جدید و بروز رسانی های جدید در بلاکچین ها
هزینه زیاد استفاده از این تحلیل
پیچیدگی و دشواری این تحلیل
مزایا:
شفافیت بالا
امنیت و اعتبار و حریم خصوصی نسبی
طبقه بندی رفتار معامله گران
شناسایی سوء استفاده‌ها، هک‌ها و کلاهبرداری‌ها
شناسایی روندها
احساسات بازار
تاریخچه تحلیل آنچین
تحلیل آنچین (On-chain analysis) یکی از روشهای نوین تحلیل داده‌هاست که با ظهور فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال توسعه یافته است. در ادامه به تاریخچه و تحول این روش اشاره می‌کنم:
- ظهور بیتکوین و بلاکچین (۲۰۰۸-۲۰۱۰)
تحلیل آنچین با ظهور بیتکوین در سال ۲۰۰۸ و فناوری بلاکچین آغاز شد. ساتوشی ناکاموتو، خالق بیتکوین، با معرفی این فناوری، انقلابی در حوزه پول دیجیتال به وجود آورد. بلاکچین به عنوان دفترکل توزیع‌شده‌ای که تمام تراکنش‌ها را به صورت عمومی ثبت می‌کند، زمینه‌ساز تحلیل آنچین شد.
- اولین ابزارهای تحلیل آنچین (۲۰۱۱-۲۰۱۴)
در اوایل دهه ۲۰۱۰، با افزایش محبوبیت بیتکوین و ارزهای دیجیتال، اولین ابزارهای تحلیل آنچین توسعه یافتند. این ابزارها ابتدا ساده بودند و عمدتاً به ارائه اطلاعات پایه‌ای مانند تعداد تراکنش‌ها، حجم تراکنش‌ها و ارزش بازار محدود می‌شدند. وبسایت‌هایی مانند Blockchain.info (که اکنون Blockchain.com نام دارد) جزو اولین منابعی بودند که داده‌های آنچین را ارائه کردند.
- توسعه تحلیل‌های پیچیده‌تر (۲۰۱۵-۲۰۱۷)
با افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال و ظهور بلاکچین‌های جدید مانند اتریوم، تحلیل آنچین پیچیده‌تر و جامع‌تر شد. ابزارهایی مانند Glassnode و Coin Metrics شروع به ارائه تحلیل‌های پیشرفته‌تر کردند که شامل اطلاعاتی مانند فعالیت آدرس‌ها، جریان ورودی و خروجی سرمایه، و تحلیل رفتار کاربران بود.
- گسترش کاربردها و روش‌ها (۲۰۱۸-۲۰۲۰)
در این دوره، تحلیل آنچین به یکی از ابزارهای اصلی تحلیلگران بازار ارزهای دیجیتال تبدیل شد. تحلیلگران از این داده‌ها برای پیش‌بینی قیمت‌ها، شناسایی روندهای بازار، و ارزیابی سلامت شبکه‌های بلاکچین استفاده کردند. در این دوره، روشهای نوآورانه‌ای مانند تحلیل شبکه‌های اجتماعی، تحلیل رفتار نهنگ‌ها (Whale Tracking)، و بررسی جریان‌های سرمایه بین صرافی‌ها معرفی شدند.
- پیشرفت‌های اخیر و آینده (۲۰۲۱-اکنون)
از سال ۲۰۲۱ به بعد، تحلیل آنچین به یکی از اجزای ضروری تحلیل بازارهای ارز دیجیتال تبدیل شد. ابزارهای جدید با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به تحلیل‌های دقیق‌تر و پیش‌بینی‌های پیچیده‌تری دست یافته‌اند. همچنین، تحلیل آنچین اکنون به‌صورت گسترده‌تری در پروژه‌های DeFi، NFT و سایر کاربردهای بلاکچینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- آینده تحلیل آنچین
با توسعه فناوری‌های جدید در بلاکچین، تحلیل آنچین نیز پیچیده‌تر و قدرتمندتر خواهد شد. انتظار می‌رود که با پیشرفت‌های بیشتر در حوزه DeFi و Web3، تحلیل آنچین نقش مهم‌تری در تصمیم‌گیری‌های مالی و اقتصادی ایفا کند.
تحلیل آنچین با گذشت زمان از یک ابزار ساده به یک روش پیچیده و ضروری برای درک بهتر از بازارهای ارز دیجیتال و فناوری‌های بلاکچینی تبدیل شده است.
