معاملات اسپات Spot Trading که به عنوان معامله لحظه‌ای یا نقطه‌ای نیز شناخته می‌شود، روشی است که در آن خرید یا فروش یک دارایی مانند ارز دیجیتال، سهام، یا کالا برای تحویل فوری در یک تاریخ مشخص انجام می‌شود. این نوع معاملات، برخلاف معاملات فیوچرز یا آتی که تسویه آنها بر اساس قراردادهای آینده صورت می‌گیرد، با پرداخت آنی و انتقال فوری دارایی همراه است. به عبارت دیگر، در معاملات اسپات، مالکیت دارایی بلافاصله پس از تکمیل تراکنش به خریدار منتقل می‌شود.
معاملات اسپات به دلیل سادگی و شفافیت، یکی از محبوب‌ترین روش‌های معاملاتی در بازارهای مالی به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. نرخ مبادله‌ای که بر اساس آن معاملات اسپات انجام می‌شود، به عنوان “نرخ اسپات” شناخته می‌شود. در بازار کریپتو، این معاملات به کاربران امکان می‌دهند ارزهای دیجیتال خود را به سرعت به فیات یا سایر رمز ارزها تبدیل کنند. در این مقاله، به بررسی کامل معاملات اسپات، مزایا، ریسک‌ها، و تفاوت آن با سایر روش‌های معاملاتی مانند فیوچرز و آپشن خواهیم پرداخت تا شما را با این روش پرکاربرد بیشتر آشنا کنیم.
معاملات اسپات یا معاملات نقدی چیست؟
معاملات اسپات یک مفهوم ساده و رایج در بازارهای مالی است که در آن تریدرها ارز دیجیتال را خریداری می‌کنند و منتظر افزایش قیمت آن می‌مانند. به عبارت دیگر، معامله‌گر در این روش با خرید یک دارایی مانند بیت‌کوین، امیدوار است بتواند آن را در آینده با قیمتی بالاتر بفروشد و از این طریق سود کسب کند.
در معاملات اسپات، شما تنها با مقدار پولی که در اختیار دارید، ارز دیجیتال خریداری می‌کنید. این ویژگی باعث می‌شود که این روش امن‌تر از سایر روش‌های معاملاتی، مانند معاملات مارجین، به نظر برسد. در بدترین حالت، ممکن است تمام پولی که سرمایه‌گذاری کرده‌اید از دست برود، اما برخلاف معاملات مارجین، شما هیچ هزینه اضافی برای جبران ضرر پرداخت نخواهید کرد.
یکی دیگر از مزایای معاملات اسپات این است که حتی اگر ارزش دارایی به صفر برسد، شما مجبور به فروش دارایی خود نخواهید بود و می‌توانید آن را نگهداری کنید. این ویژگی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با آرامش بیشتری تصمیم‌گیری کنند و از فشارهای ناشی از اهرم و مارجین در امان باشند.
نحوه انجام معاملات اسپات در ارزهای دیجیتال
پس از اینکه با مفهوم معامله اسپات در بازار کریپتوکارنسی آشنا شدید، بهتر است بدانید که چگونه انجام می‌شود.
معاملات اسپات یکی از ساده‌ترین و پرکاربردترین روش‌های معامله در بازار ارزهای دیجیتال است. هدف اصلی این نوع معاملات مشخص است: خرید دارایی با قیمت پایین و فروش آن در زمان افزایش قیمت برای کسب سود. برای شروع، کاربران باید در یک صرافی معتبر (متمرکز یا غیرمتمرکز) ثبت‌نام کرده، حساب کاربری خود را تأیید و سرمایه اولیه را به کیف پول صرافی واریز کنند. پس از این مرحله، کاربران می‌توانند در بخش معاملات اسپات، جفت‌ارزهای مورد نظر خود را انتخاب کرده و سفارش خرید یا فروش ثبت کنند. این سفارش‌ها می‌توانند به صورت Market Order (خرید یا فروش فوری با قیمت فعلی) یا Limit Order (خرید یا فروش در یک قیمت مشخص) باشند.
معاملات اسپات را میتوان در سه نوع پلتفرم انجام داد: صرافی‌های متمرکز (CEX)، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، و بازارهای معاملاتی دیگر. هر یک از این پلتفرم‌ها ساختار خاص خود را دارند. صرافی‌های متمرکز از دفترچه سفارش برای تطبیق خریداران و فروشندگان استفاده می‌کنند، در حالی که صرافی‌های غیرمتمرکز بر پایه قراردادهای هوشمند و بازارسازهای خودکار (AMM) عمل می‌کنند. در هنگام معامله در هر یک از این پلتفرم‌ها، کاربران باید به قیمت دارایی، میزان نقدینگی، و کارمزدهای معاملات توجه کنند تا سود بیشتری کسب کنند. معاملات اسپات برای کاربران مبتدی و حرفه‌ای که به دنبال روش‌های کم‌ریسک‌تر هستند، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شود و امکان نگهداری مستقیم دارایی را نیز فراهم می‌کند.
ویژگی‌های معاملات اسپات:
- مالکیت واقعی دارایی:
در معاملات اسپات، کاربران پس از خرید، مالک واقعی دارایی خریداری‌شده هستند و می‌توانند آن را در کیف پول شخصی خود ذخیره کنند. این ویژگی باعث می‌شود که معامله‌گران کنترل کامل بر دارایی خود داشته باشند. - تسویه آنی:
یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های معاملات اسپات، تسویه فوری آن است. به محض انجام معامله، دارایی به خریدار منتقل می‌شود و تسویه کامل صورت می‌گیرد. - عدم نیاز به اهرم:
معاملات اسپات برخلاف معاملات فیوچرز نیازی به استفاده از اهرم (Leverage) ندارد. این موضوع باعث کاهش ریسک‌های مرتبط با لیکوئید شدن می‌شود. - سادگی و شفافیت:
معاملات اسپات از ساختار ساده‌ای برخوردار است و برای معامله‌گران مبتدی ایده‌آل محسوب می‌شود. نیازی به درک مفاهیم پیچیده مانند مارجین یا نرخ تأمین مالی وجود ندارد. - ریسک محدود:
در معاملات اسپات، ریسک معامله به مبلغ سرمایه‌گذاری‌شده محدود می‌شود. حتی اگر ارزش دارایی کاهش یابد، شما مالک آن باقی می‌مانید و نیازی به پرداخت هزینه‌های اضافی نخواهید داشت. - مناسب برای بلندمدت:
این نوع معاملات برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال نگهداری بلندمدت دارایی هستند (HODL) بسیار مناسب است، زیرا امکان فروش دارایی در زمان دلخواه و کسب سود از افزایش قیمت فراهم است. - معامله در صرافی‌های مختلف:
معاملات اسپات در صرافی‌های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) انجام می‌شود که هرکدام امکانات و ویژگی‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند.
معاملات اسپات با ویژگی‌های ساده و ریسک پایین خود، یکی از محبوب‌ترین روش‌ها در بازار ارزهای دیجیتال به شمار می‌آید و برای طیف گسترده‌ای از کاربران، از مبتدی تا حرفه‌ای، کاربرد دارد.
ریسک‌های معاملات اسپات
هر بازاری ریسک‌های خاص خود را دارد که تریدرها قبل از ورود به آن باید به دقت آنها را بررسی کنند. یکی از مهم‌ترین ریسک‌هایی که در معاملات نقدی باید در نظر گرفته شود، ریسک نقدینگی است. در برخی مواقع، به‌ویژه در بازارهای نزولی، ممکن است نقدینگی بازار کاهش یابد. آلت‌کوین‌های با حجم معاملات و مارکت‌کپ پایین‌تر بیشتر از سایر دارایی‌ها در معرض کاهش نقدینگی قرار دارند. در چنین شرایطی، تریدرها ممکن است برای فروش دارایی‌های خود با مشکل مواجه شوند و نتوانند آنها را به قیمت منصفانه‌ای به فروش برسانند.
وقتی نقدینگی در بازار کافی نباشد، تریدرها مجبور می‌شوند دارایی‌های خود را با قیمت کمتری بفروشند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنند یا سرمایه خود را حفظ نمایند. این امر به ویژه در زمان‌های نزولی و زمانی که تقاضا برای خرید کاهش یافته است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین، شناخت وضعیت نقدینگی بازار و ارزیابی آن قبل از ورود به معامله، یکی از نکات کلیدی برای موفقیت در بازارهای اسپات است.
تفاوت میان معاملات اسپات و فیوچرز چیست؟
معاملات اسپات و معاملات فیوچرز با یکدیگر تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند و هرکدام برای اهداف خاصی در بازار ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی مزایا و معایب هر یک از این روش‌های معاملاتی خواهیم پرداخت تا انتخاب مناسبی بر اساس نیاز و اهداف خود داشته باشید.
مطلب مرتبط: تفاوت اسپات و فیوچرز در بازار ارزهای دیجیتال
مزایای معاملات اسپات نسبت به معاملات فیوچرز
- ریسک کمتر:
معاملات اسپات برخلاف فیوچرز شامل استفاده از اهرم (Leverage) نیست، بنابراین ریسک از دست دادن کل سرمایه به دلیل لیکوئید شدن وجود ندارد. - عدم نیاز به مدیریت ریسک پیچیده:
در معاملات اسپات، شما تنها به تحلیل قیمت و انتخاب زمان مناسب خرید یا فروش نیاز دارید، اما در فیوچرز باید به موضوعاتی مانند مارجین، نرخ تامین مالی (Funding Rate) و استاپ لاس توجه کنید. - مناسب برای بلندمدت:
اگر قصد دارید یک دارایی را برای مدت طولانی نگهداری کنید، معاملات اسپات بهترین انتخاب است زیرا مالک واقعی دارایی خواهید بود. - عدم وابستگی به اهرم:
در معاملات فیوچرز، استفاده از اهرم می‌تواند سود یا زیان شما را به شدت افزایش دهد. این موضوع در معاملات اسپات وجود ندارد، که برای معامله‌گرانی با تمایل به ریسک پایین مناسب‌تر است.
معایب معاملات اسپات نسبت به فیوچرز
- سود محدود:
در معاملات اسپات، سود شما تنها به افزایش قیمت دارایی وابسته است. اما در معاملات فیوچرز، با استفاده از اهرم می‌توانید سود بیشتری کسب کنید (البته با ریسک بیشتر). - نیاز به سرمایه بیشتر:
برای خرید کامل یک دارایی در معاملات اسپات به سرمایه بیشتری نیاز دارید، درحالی‌که در فیوچرز با استفاده از مارجین می‌توانید با مبلغ کمتری وارد بازار شوید.
تفاوت میان معاملات اسپات و مارجین (margin) چیست؟
معامله‌گران اسپات با سرمایه خود ارزهای دیجیتال را خریداری می‌کنند، معامله‌گران مارجین برای خرید ارز دیجیتال وام می‌گیرند. در حالی که این امر به آنها اجازه می‌دهد تا دارایی‌ها را در مقادیر بیشتری خریداری کنند، همچنین آنها را مجبور می‌کند که الزامات مارجین را برآورده کنند تا از مارجین کال جلوگیری کنند.
از آنجایی که هزینه‌های وام مارجین می‌تواند روی هم انباشته شود، تریدرهای این نوع معاملان اغلب در بازه زمانی کوتاه تری نسبت به معامله گران اسپات، معامله می‌کنند. این نوع معاملات نیز ریسک‌پذیرتر در نظر گرفته می‌شود، زیرا یک معامله با از دست دادن مارجین می‌تواند بیشتر از سرمایه‌گذاری اولیه شما هزینه داشته باشد.
انواع معاملات اسپات در بازار ارزهای دیجیتال
در دنیای ارزهای دیجیتال، دو نوع بازار اسپات وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در این بازارها، صرافی‌ها به عنوان پلتفرم‌هایی عمل می‌کنند که امکان خرید و فروش ارز دیجیتال را با قیمت‌های بازار و در سریع‌ترین زمان ممکن فراهم می‌کنند. آشنایی با این بازارها برای افرادی که در حوزه کریپتو فعالیت می‌کنند بسیار اهمیت دارد.
بازار اسپات متمرکز (CEX):
در این نوع بازار، معاملات از طریق صرافی‌های متمرکز مانند بایننس، کوین‌بیس و کراکن انجام می‌شود. این صرافی‌ها از دفترچه سفارش استفاده می‌کنند که به تریدرها این امکان را می‌دهد تا اطلاعاتی از جمله مقدار ارز دیجیتال موجود برای فروش و تقاضاهای خرید را مشاهده کنند. با استفاده از این اطلاعات، کاربران می‌توانند به راحتی معاملات خود را انجام دهند. در بازارهای اسپات متمرکز، نقدینگی بالا و سرعت انجام معاملات یکی از ویژگی‌های برجسته است. این نوع بازار برای کاربران مبتدی و حرفه‌ای مناسب است زیرا صرافی‌ها امکانات بیشتری مانند پشتیبانی مشتری، تحلیل‌های بازار و دسترسی به ابزارهای معاملاتی مختلف را ارائه می‌دهند.
بازار اسپات غیرمتمرکز (OTC):
در این نوع بازار، که به آن بازارهای معاملاتی (OTC) یا بازارهای آزاد نیز گفته می‌شود، خریداران و فروشندگان مستقیماً با یکدیگر معامله می‌کنند و هیچ واسطه‌ای در این فرآیند وجود ندارد. در این بازار، دو طرف می‌توانند قیمت را خودشان تعیین کرده و معامله کنند، حتی اگر قیمت توافقی بیشتر یا کمتر از قیمت بازار باشد. این نوع معاملات بیشتر برای کسانی که حجم بالای معاملات دارند و می‌خواهند از نوسانات کوتاه‌مدت بازار اجتناب کنند جذاب است. معاملات در بازار OTC معمولا بدون نظارت پلتفرم معاملاتی انجام می‌شود و به کاربران این امکان را می‌دهد که به توافقات شخصی‌تری دست یابند.
در نهایت، انتخاب بازار اسپات بستگی به نوع استراتژی معاملاتی و نیازهای کاربران دارد. صرافی‌های متمرکز برای تریدهای روزانه و ساده مناسب هستند، در حالی که بازارهای OTC برای کسانی که به دنبال حجم بالای معاملات یا شرایط خاص قیمت هستند، گزینه بهتری محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
معاملات اسپات یک روش ساده، کم‌ریسک و مناسب برای معامله‌گران تازه‌کار و حتی حرفه‌ای‌هاست که به دنبال نگهداری بلندمدت یا معامله بدون پیچیدگی هستند. این نوع معاملات به دلیل مالکیت واقعی دارایی و ریسک پایین‌تر نسبت به معاملات فیوچرز، برای بسیاری از افراد جذابیت دارد. بااین‌حال، اگر به دنبال سودهای سریع و پرریسک هستید، ممکن است معاملات فیوچرز گزینه‌ی بهتری باشد. برای موفقیت در معاملات نقدی، یادگیری تحلیل تکنیکال و بنیادی و داشتن استراتژی معاملاتی دقیق ضروری است.
منبع: coinmarketcap.com
