به زبان ساده قرارداد هوشمند یک کد برنامه نویسی شده بر روی بلاک چین است تا در صورت اتفاق افتادن برخی از شرایط، دستورات خاصی را که برنامه نویس به آن داده اجرا کند. با استفاده از قراردادهای هوشمند تراکنش‌ها بدون نیاز به شخص ثالث یا واسطه انجام می‌شوند. قرارداد هوشمند بیت کوین می‌تواند زندگی را برای کسانی که مشغول معامله و تجارت هستند، آسان کند. این امر به دلیل توانایی بیت کوین BTC در ارائه ترکیبی کامل از عملکرد قرارداد هوشمند است.
- اولین ارتقا بیت کوین در ۴ سال اخیر به تازگی توسط ماینر‌های جهان تأیید شده است. این بروز رسانی تپ روت (Taproot) نام دارد که در نوامبر ۲۰۲۱ اجرا می‌شود.
- این بروز رسانی به حفظ حریم خصوصی و کارایی بیشتر تراکنش‌ها کمک می‌کند. همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های بلاک چین یعنی قرارداد هوشمند بیت کوین را ارائه می‌دهد که از این طریق می‌توانید تراکنش‌ها را بدون نیاز به واسطه انجام دهید.
آلیس کیلن (Alyse Killeen)، بنیانگذار و شریک مدیریت شرکت سرمایه گذاری متمرکز بر بیت کوین، گفت: “Taproot اهمیت دارد؛ زیرا فرصتی را برای علاقمندان به توسعه بیت کوین فراهم می‌کند.”
برخلاف بروز رسانی بیت کوین در سال ۲۰۱۷ که منجر به اختلاف نظر و جدایی موافقان بیت کوین شد، تپ روت از حمایت جهانی برخوردار است؛ زیرا این تغییرات باعث اصلاح کد‌های شبکه بیت کوین می‌شوند.
در ارتقا جدید بیت کوین معاملات و تراکنش‌ها از طریق امضای دیجیتالی تأیید می‌شوند. می‌توان امضای دیجیتالی را همانند یک اثر انگشت منحصر به فرد برای افراد در نظر گرفت.
در حال حاضر، ارز دیجیتال بیت کوین از چیزی به نام “الگوریتم امضای دیجیتالی منحنی” استفاده می‌کند که از کلید خصوصی ایجاد شده و کیف پول بیت کوین را کنترل می‌کند. این الگوریتم شبکه را مطمئن می‌سازد بیت کوین توسط مالک حقیقی آن استفاده می‌شود.
در سال ۱۹۹۴ یک دانشمند کامپیوتر، محقق حقوقی و رمزنگار به نام نیک سابو (Nick Szabo) اصطلاح “قراردادهای هوشمند” را معرفی کرد. وی آنها را به عنوان “پروتکل‌های معاملاتی رایانه‌‍ای که شرایط قرارداد را اجرا می‌کنند” تعریف کرد. از آن زمان، قراردادهای هوشمند بسیار محبوب شده‌اند. اکنون در سراسر جهان شاهد کسب و کارهایی هستیم که برای استقبال از آنها در حال رقابت هستند.
چیزی که قرارداد هوشمند را نسبت به قرارداد معمولی متفاوت می‌کند، استفاده از فن‌آوری بلاک چین و انجام معاملات بدون نیاز به واسطه است. به بیان دیگر، قرارداد هوشمند کدی است که بر روی بلاک چین فعال می‌شود تا بدون نیاز به واسطه‌ها شرایط یک توافق نامه بین دو طرف را بررسی و اجرا کند.
قراردادهای هوشمند دارای مزایای زیادی هستند که مهم‌ترین آنها شفافیت و مقیاس پذیری، هزینه‌های پایین، اجرای خودکار، سرعت بالا، امنیت بی نظیر، تغییر ناپذیری و دقت تضمین شده است.
از لحاظ تئوری می‌توان از قراردادهای هوشمند برای هر نوع معامله‌ای مانند پرداخت اجاره یا ثبت نام خوردرو و غیره استفاده کرد.
در حال حاضر تعدادی از پلتفرم‌های بلاک چین از قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند که محبوب ترین آن اتریوم (ETH) است. با این حال، بلاک چین بیت کوین نیز اخیراً توسعه یافته و پشتیبانی از قراردادهای هوشمند را در بروز رسانی خود قرار داده است. اگرچه عملکرد قرارداد هوشمند بیت کوین به اندازه اتریوم قابل توسعه نیست، اما مزایای زیادی را ارائه می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد قرارداد هوشمند بیت کوین، موارد استفاده از آنها و غیره با ما در ادامه‌ی مطلب همرا باشید که در صورت داشتن سؤال پاسخ مورد نظر خودتون رو دریافت کنید. در مرحله‌ی اول توضیح مختصری در مورد قرارداد هوشمند به شما ارائه می‌کنیم.
قرارداد هوشمند بیت کوین چیست؟
قرارداد هوشمند بیت کوین یک کد نرم افزاری است که می‌تواند در تمام گره‌های بلاک چین بیت کوین ذخیره و اجرا شود. وقتی یک قرارداد در بلاک چین ذخیره شد، برای همیشه در آن باقی می‌ماند و کد آن هرگز تغییر نخواهد کرد. بلاک چین بیت کوین، به نوبه خود توافق نامه را ذخیره و تکرار می‌کند و امنیت و تغییر ناپذیری را برای آن فراهم می‌کند.
علاوه بر تعریف قوانین توافق نامه، قراردادهای هوشمند بلاک چین امکان اجرای خودکار قوانین یا سایر تعهدات را نیز فراهم می‌کند. بنابراین برای عملکرد بی نقص نرم افزار به هیچ مرجع مرکز یا واسطه‌ای نیاز نیست. با این وجود که مدت‌هاست توسعه قراردادهای هوشمند در بیت کوین دشوار تلقی می‌شود، چندین برنامه غیرمتمرکز با استفاده از اسکریپت‌های بیت کوین راه اندازی شده است. این موارد به عنوان DApp شناخته می‌شوند و از جمله برجسته‌ترین موارد در حوزه‌هایی مانند ذخیره سازی داده‌ها و رأی گیری است.
موارد استفاده از قرارداد هوشمند
همزمان با فن‌آوری بلاک چین، قراردادهای هوشمند به پیشرفت روابط دیجیتالی در سطح جدید کمک کرده است. ماهیت چند وجهی قراردادهای هوشمند به معنای استفاده از آنها در صنایع مختلف است. تا به امروز، قراردادها پروتکل‌های ضروری و بسیار کارآمد در زمینه‌هایی مانند مدیریت زنجیره تامین، مزایا، املاک و مستغلات، بهداشت و درمان و دارایی را ارائه کرده‌اند.
مدیریت زنجیره تأمین
با اجرای قراردادهای هوشمند می‌توان زنجیره‌های تأمین شفاف‌تر، کارآمدتر و ساده‌تر ارائه کرد. قراردادهای هوشمند می‌توانند مالکیت را هنگامی که آیتم‌ها از زنجیره تأمین عبور می‌کنند، ثبت کرده و تأیید کنند که چه کسی مسئولیت دارایی را بر عهده دارد.
یکی از موارد استفاده از قرارداد هوشمند در زنجیره تأمین در شرکت Treum و صندوق جهانی طبیعت است. هدف آنها ایجاد انقلاب در صنعت ماهی تن است. مشتریان با ردیابی ماهی تن تا سوپرمارکت، به راحتی و با اسکن یک کد QR روی بسته بندی با استفاده از تلفن هوشمند خود اطلاعات مربوط به مکان، زمان و اینکه آنها توسط چه کسانی عرضه شده‌اند، دریافت خواهند کرد.
شرکت Treum: یک شرکت مبتنی بر بلاک چین است که به کسب و کارها کمک می‌کند تا اعتماد مشتریان را جلب کند.
در حوزه املاک و مستغلات
با استفاده از قرارداد هوشمند بسیاری از هزینه‌ها مانند پرداخت کمیسیون به دلالان کاهش می‌یابدشده و مالک و مستاجر بطور مستقیم بدون هیچ واسطی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
در حوزه خدمات بهداشتی
بلاک چین، کاربردهای متفاوتی در حوزه‌ی سلامت و خدمات درمانی دارد. با استفاده از این فن‌آوری، اطلاعات بیماران در محیطی امن ثبت و نگه داری می‌شود. یکی از مشکلاتی که پزشکان و مراکز درمانی با آن رو به رو هستند، دشواری انتقال اطلاعات بیماران است؛ که این موضوع ممکن است به اتفاقاتی ناگوار بینجامد.
با استفاده از فن‌آوری بلاک چین، اطلاعات بیمار از یک بیمارستان به بیمارستانی دیگر یا سایر تیم درمان منتقل می‌شود. بلاک چین همچنین می‌تواند در ردیابی دارو و انتقال مطمئن‌تر آن نیز موثر باشد؛ زیرا می‌توان از این طریق مسیری را که دارو از محل تولید تا مقصد طی می‌کند، دنبال کرد.
در حوزه دریافت مالیات
روش‌های سنتی برای دریافت مالیات دارای مشکلاتی از جمله فرار مالیاتی و کلاهبرداری هستند که تقریباً در همه‌ی دولت‌ها رایج است. است.
فن‌آوری بلاک چین به دلیل غیرمتمرکز بودن، بدون نیاز به واسطه، شفافیت و امنیت، تأثیر زیادی در نحوه ثبت مالیات بخصوص مالیات بر ارزش افزوده داشته و به مبارزه با کلاهبرداری مالیاتی کمک خواهد کرد. این فن‌آوری می‌تواند ساختار مالیاتی را به شدت تغییر دهد. این قابلیت‌ها به واسطه اجرای قراردادهای هوشمندی است که می‌توانند فرآیند پرداخت، انتقال و ضبط دارایی را به صورت خودکار انجام دهند و محاسبات مربوط به مالیات کارآمدتر و با هزینه و زمان کمتری انجام شود. علاوه بر این بلاک چین می‌تواند زمینه را برای سطوح پیشرفته تر شفافیت، امنیت و گزارش‌دهی فراهم کند.
مثال دیگری که در آن می‌توان از قراردادهای هوشمند بیت کوین استفاده کرد، بازی آنلاین fantasy sports pool است. برخی از شرکت‌ها تصمیم گرفته‌اند که به بلاک چین اجازه دهند و آن را در سیستم‌های بازی‌های ورزشی خود اجرا کنند. از طریق ترکیب قراردادهای هوشمند و ارزهای دیجیتال، این پلتفرم این امکان را برای بازیکنان فراهم می‌کنند تا در زمان واقعی شرط بندی کنند.
بسیاری از سیستم عامل‌های توسعه DApp با استفاده از بیت کوین وجود دارد. آنها بسیار کارآمد، قابل اعتماد، آسان برای استفاده و امن هستند. اکنون دو مورد از آنها را با هم مقایسه خواهیم کرد و خواهیم فهمید که چه مزایایی برای کاربران خود ارائه می‌دهند.
اینها تنها برخی از حوزه‌هایی است که می‌توان قراردادهای هوشمند را در آنها به کار گرفت. در حقیقت، تعداد بسیار زیادی از کسب و کارها به دلیل مزایایی که این قراردادها ارائه می‌دهند از آنها استفاده می‌کنند.
مزایای قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند بیت کوین برای چند منظور در نظر گرفته می‌شود. از ویژگی‌های بارز آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حساب‌های چند امضایی.
- رسیدگی به توافقات بین چندین طرف
- ارائه برخی از عملکرد‌های کاربردی به سایر قراردادها
علاوه بر اینها، قرارداد هوشمند بیت کوین همچنین دارای مکانیسم اجرایی داخلی است که صادر کنندگان را قادر می‌سازد توکن‌ها را فریز و حتی توقیف کنند. در نتیجه هر یک از طرفین می‌توانند توکن‌های خود را با کارایی بیشتری اداره کرده و از مقررات مختلف پیروی کنند.
همانطور که در بالا گفته شد قراردادهای هوشمند بیت کوین با بروز رسانی Taproot ارائه می‌شوند، اما این بروز رسانی چیست و باعث چه تحولاتی در شبکه بیت کوین خواهد شد؟
بروز رسانی Taproot (تپ روت) بیت کوین
Taproot از طرح امضای Schnorr استفاده می‌کند که در آن با استفاده از کلیدهای چندگانه درون یک معامله پیچیده بیت کوین، یک امضای واحد بی‌همتا تولید کنند. این بدان معناست که امضا‌های طرفین معامله، می‌تواند در یک امضای Schnorr جمع شود. این کار به عنوان تجمع امضاها شناخته شده است.
در عمل، این امضا برای حفظ حریم خصوصی بیشتر است؛ زیرا کلیدهای شما به اندازه کافی در زنجیره قرار نمی‌گیرند.
امضای Schnorr به معنای ناشناس ماندن آدرس بیت کوین شما در بلاک چین عمومی نیست، اما معاملات ساده را از موارد پیچیده تر و متشکل از چندین امضا غیر قابل تشخیص می‌کند.
با توجه به اینکه امروزه فرایندهای بی شماری به تدریج دیجیتالی می‌شوند، یافتن راه امن و قابل اعتماد برای توافق نامه‌های دیجیتالی مهم است. قراردادهای هوشمند جایگزینی عالی برای قراردادهای سنتی است که به طور معمول اجرای آنها پیچیده و بسیار کند است.
بیت کوین در میان رمز ارز‌ها در جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان برترین ارز دیجیتال در جهان شناخته شده است، اما این رمز ارز دارای بهترین زیرساخت از لحاظ حریم خصوصی و امنیت نیست. بروز رسانی Taproot (تپ روت) به کمک بیت کوین آمده تا این مشکلات را بهبود ببخشد.
Taprootیک سافت فورک (سازگاری نسخه‌ی جدید بلاک چین با نسخه‌ی قبلی) است که هدف آن افزایش امنیت و حریم خصوصی بیت کوین می‌باشد. این بروز رسانی وقتی از امضای Schnorr استفاده کند منجر به توسعه‌ی اجرای معاملات نیز می‌شود. به غیر از افزایش حریم خصوصی شامل مزایای دیگری از جمله موارد زیر می‌شود:
- کاهش اطلاعات منتقل و ذخیره شده بر روی بلاک چین
- معاملات بیشتر در هر بلاک (با سرعت بیشتر)
- هزینه‌ی کمتر تراکنش‌ها
اول از همه، مهم است که درک کنیم بلاک چین موجود را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد: اول بلاک چین مبتنی بر اسکریپت که از سوی بیت کوین نشان داده می‌شود که از عبارات محدودی پشتیبانی می‌کند و دوم تورینگ کامل، به نمایندگی از اتریوم، که از توابع دلخواه با زبان برنامه نویسی تورینگ پشتیبانی می‌شود.
تورینگ کامل (Turing Complete) به ماشینی گفته می‌شود که با در نظر گرفتن زمان و حافظه کافی همراه با دستورالعمل های لازم، هر مسئله پیچیده‌ای را بتواند حل کند. این اصطلاح به طور معمول برای توصیف زبان‌های برنامه نویسی مدرن استفاده می‌شود.
بیت کوین اولین و احتمالاً بهترین پلتفرم قرارداد هوشمند مبتنی بر اسکریپت است. اکثر بلاک چین‌های پیشرفته مبتنی بر اسکریپت از بیت کوین گرفته شده‌اند. بنابراین تقریباً تمام طرح‌های ساخت و ساز در بیت کوین می‌توانند در این سیستم‌های بلاک چین بدون هیچ گونه تغییری اجرا شوند.
معاملات P2SH (پرداخت هش اسکریپت) به عنوان معاملات چند امضایی (MultiSig)، شبکه لایتنینگ و بسیاری از فرایندهای دیگر در اکوسیستم بیت کوین در نظر گرفته می‌شود که نقشی حیاتی در ارتباطات داده‌ها دارند. این فرایندها اجازه می‌دهد تا پیام ها و دستورالعمل‌ها به صورت سیستماتیک در سراسر شبکه تحویل و بدون هیچ اعتماد متقابل اجرا شوند.
بیت کوین به ۱۰ دقیقه زمان نیاز دارد تا بلوک جدیدی را به بلاک چین اضافه کند. توصیه می‌شود حداقل برای یک دنباله از شش بلوک صبر کنید تا مطمئن شوید که معاملات به اجرا در می‌آیند و پاک نمی‌شوند یا دچار هارد فورک نخواهند شد. با این حال، این امر باعث تأخیر در تأیید معامله می‌شود که در نتیجه می‌تواند اجرای قراردادهای هوشمند بیت کوین را محدود کند.
توجه داشته باشید که به دلیل دسترسی عمومی اطلاعات بلاک چین بیت کوین، کل شبکه اسکریپت‌های آن را می‌توان مشاهده کرد.
اسکریپت‌های بیت کوین
بیت کوین قادر به پشتیبانی از مجموعه‌ای از اسکریپت‌ها است که امکان اجرای خودکار روش‌های مالی خاص به غیر از مبادله پول نقد الکترونیکی را فراهم می‌کند که نمونه اولیه قرارداد هوشمند است. با این حال، این اسکریپت‌ها فقط در تعداد محدودی از سناریوها قابل استفاده هستند. این امر به این دلیل است که بیت کوین به منظور جلوگیری از برخی عملیات‌های احتمالی که می‌تواند منجر به توقف گردش کار شود، عمداً کد حلقه‌ها را حذف می‌کند.
علی رغم این واقعیت که حلقه‌های محدود می‌توانند به صورت چندین گزینه تکراری ارائه شوند، کل طول اسکریپت به ۵۲۰ بایت محدود می‌شود و هر کد می‌تواند ۴-۵ بایت طول بکشد. برنامه نویسان تازه کار به دلیل ظاهر “سبک قدیمی”، یادگیری زبان اسکریپت را کمی دشوار می‌دانند.
حتی در این صورت، چندین برنامه غیرمتمرکز یا DApp با این اسکریپت‌ها اجرا می‌شوند که مشهورترین آنها مربوط به ذخیره اطلاعات، رای گیری و بازی‌های آنلاین است. اکثر برنامه‌ها شامل چندین خط اسکریپت هستند و از رمز ارزهای برای انجام انتقال خودکار ارزش بدون نیاز به شخص ثالث (TTP) استفاده می‌کنند. منطق این برنامه‌ها در مقایسه با مثال اتریوم نسبتاً ساده است.
زبان‌های برنامه نویسی برای قراردادهای هوشمند بیت کوین
برای مقابله با پیچیدگی‌های برنامه نویسی اسکریپت، طیف گسترده‌ای از زبان‌های برنامه نویسی برای قراردادهای هوشمند بیت کوین پیشنهاد شده است. همه آنها توانایی افزایش قابلیت خواندن، روان بودن و تأیید اسکریپت‌های بیت کوین را دارند. به عنوان ابزاری برای ایجاد سادگی و انعطاف پذیری در برخی فرایندهای پیچیده، زبان‌های برنامه نویسی جدید بیت کوین بطور منظم توسعه می‌یابند که Sapio یکی از نمونه‌های اخیر است.
زبان برنامه نویسی را می‌توان به سطح بالا مانند Ivy ،BALZaC ،BitML ،Simplicity و زبان میانی مشترک تقسیم کرد. این چهار زبان برنامه نویسی در شکل زیر با جزئیات نشان داده شده است.
| سال | امنیت اثبات پذیر | متن باز | الگوهای مجود | توضیح | |
| Ivy | ۲۰۱۶ | – | + | + | زبان برنامه نویسی سطح بالا، فقط برای اهداف آموزشی |
| Simplicity | ۲۰۱۷ | + | – | – | نمایندگی واسطه، قابل تأیید با Coq |
| BALZaC | ۲۰۱۸ | – | + | + | زبان سطح بالا، همراه با یک مدل رسمی از بیت کوین |
| BitML | ۲۰۱۸ | + | + | + | زبان سطح بالا ، زبان جبر پردازه‌ها |
زبان‌های سطح بالا به زبان‌هایی گفته می‌شوند که برای بیان موارد بیشتری هستند و همه توسعه دهندگان می‌توانند از آنها به راحتی استفاده کنند، در حالی که زبان‌های میانی مشترک هنگام کار با تجزیه و تحلیل، تدوین و امنیت به کار شما می‌آیند.
به طور معمول، زبان‌های سطح بالا برای بلاک چین‌های مبتنی بر اسکریپت بهتر هستند. با این وجود استفاده و اجرای زبان‌های سطح بالا گاهی سخت است.
تا این قسمت از مطلب تمامی موارد لازم برای قرارداد هوشمند و حتی زبان‌های برنامه نویسی که از آنها در قرارداد هوشمند استفاده می‌شود، با یکدیگر بررسی کردیم. در آخر یک جمع بندی کلی از این بروز رسانی و قرارداد هوشمند بیت کوین ارائه می‌دهیم.
جمع بندی
قراردادهای هوشمند بیت کوین فرصت‌های بی شمار و هیجان انگیزی را برای فن‌آوری بلاک چین به ارمغان می‌آورند و نقش خود را در توسعه اکوسیستم بیت کوین ایفا می‌کنند. علاوه بر این، با نزدیک شدن به روزرسانی Taproo بیت کوین و توسعه زبان‌های جدید کدگذاری، قرار است شاهد پیشرفت‌های بیشتری باشیم.
قراردادهای هوشمند مورد استقبال بسیاری از شرکت‌ها در سراسر جهان قرار گرفته است. مزایایی که آنها از نظر شفافیت، اعتماد، سرعت، کارایی، امنیت و پس انداز ارائه می‌دهند، توسط کاربران بسیاری استفاده می‌شود.
با همکاری یک شریک قابل اعتماد برای توسعه قرارداد هوشمند، قرار است معاملات را به صورت خودکار تنظیم کرده و شفافیت کامل را در تعاملات تجاری و همچنین فرایندهای داخلی ایجاد کنید. قطعاً اگر در اجرای معامله‌هایی که در هسته اصلی فعالیت های تجاری شما قرار دارند، بیش از حد از تاخیر رنج می‌برید، قرارداد هوشمند بیت کوین یک عمل هوشمندانه است که حتما باید آن را در نظر بگیرید.
