مکانیسم ماشه چیست و چرا کشورهای غربی به فعالشدن آن اصرار داشتند؟ با فعالشدن اسنپبک در ۶ شهریور ۱۴۰۴، روند سی روزه برای اجرای آن آغاز شد که در نتیجهی آن، نگاهها به مواضع طرفین برجام دوخته شده و بررسی تحریمها و میزان اهمیت آنها افزایش پیدا کرده است. در این مقاله به مرور اتفاقات اخیر، مسیر پیشرو تا اجرای نهایی و جزئیات تحریمهای اعمال شده میپردازیم.
تعریف مکانیسم ماشه به زبان ساده
فعال شدن اسنپ بک یعنی چه؟ مکانیسم ماشه یا همان اسنپبک (snapback)، سازوکاری است که در توافق برجام (JCPOA) پیشبینی شد تا در صورت عدم پایبندی ایران به تعهدات هستهای، تحریمهای سازمان ملل بهصورت خودکار و بدون نیاز به رایگیری دوباره اعمال شوند. این مکانیسم به کشورهایی که در توافق حضور دارند اجازه میدهد با اعلام نقض توافق از سوی ایران، روند بازگشت تحریمها را آغاز کنند.
یکی از ویژگیهای کلیدی این سازوکار، غیرقابل وتو بودن آن است. یعنی برخلاف سایر تصمیمهای شورای امنیت، هیچ کشوری (حتی اعضای دائم دارای حق وتو) نمیتوانند مانع بازگشت تحریمها شوند. به همین دلیل، فعالشدن مکانیزم ماشه یعنی بازگشت سریع تحریمها محسوب میشود که نگرانیهایی را ایجاد کرده است.
مروری کوتاه بر توافق برجام
برجام یا برنامه جامع اقدام مشترک که بهشکل بینالمللی با نام Joint Comprehensive Plan of Action) JCPOA) شناخته میشود، توافقی بین ایران و گروه ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) بود که در سال ۲۰۱۵ برای محدودسازی برنامه هستهای ایران در ازای رفع تحریمها انجام شد.
آیا دقیقا عبارت “مکانیسم ماشه” یا “اسنپبک” در متن برجام آمده است؟
عبارت اسنپبک (snapback) یا مکانیزم ماشه (trigger mechanism) دقیقا در متن رسمی برجام (JCPOA) یا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد نیامده است؛ این نامها برای توصیف فرآیند بازگشت تحریمها به کار گرفته شدند. در برجام، این فرآیند تحت عنوان “مکانیسم حل اختلاف” (Dispute Resolution Mechanism) در پاراگرافهای ۳۶ و ۳۷ عنوان شده است که شامل مراحل شکایت، بررسی در کمیسیون مشترک و ارجاع به شورای امنیت است. همچنین در قطعنامه ۲۲۳۱، جزئیات در پاراگرافهای ۱۱ تا ۱۳ ضمیمه B آمده که بر بازگشت خودکار تحریمها در صورت عدم تصویب قطعنامه تمرکز دارد.
اما نام “اسنپبک” از زبان دیپلماتهای آمریکایی در سال ۲۰۱۵ نشات گرفته و به بازگشت سریع تحریمها اشاره دارد، در حالی که “مکانیسم ماشه” در گفتمان ایرانی از اواخر ۲۰۱۵ رواج یافت و اغلب با لحنی انتقادی برای تاکید بر سهولت فعالسازی آن استفاده شد.
قطعنامه ۲۲۳۱ چیست و چه تفاوتی با برجام دارد؟
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، سندی رسمی و حقوقی است که در تاریخ ۲۰ ژوئن ۲۰۱۵ (۲۹ تیر ۱۳۹۴) به تصویب رسید. این قطعنامه، توافق هستهای برجام را تایید کرده و چارچوب اجرایی آن را در سطح بینالمللی مشخص میکند. همچنین بهعنوان پشتوانه حقوقی برجام عمل میکند، اما خودش جایگزین یا معادل برجام نیست.
تفاوتهای کلیدی بین قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام
| موضوع | برجام | قطعنامه ۲۲۳۱ |
|---|---|---|
| نوع سند | توافق چندجانبه سیاسی بین ایران و گروه ۱+۵ | سند رسمی شورای امنیت سازمان ملل |
| تاریخ تصویب | ۱۴ ژوئن ۲۰۱۵ (۲۳ تیر ۱۳۹۴) | ۲۰ ژوئن ۲۰۱۵ (۲۹ تیر ۱۳۹۴) |
| هدف اصلی | تنظیم و محدودسازی برنامه هستهای ایران در ازای لغو تحریمها | تایید و اجرای بینالمللی برجام، لغو قطعنامههای قبلی و اعمال چارچوب نظارتی |
| موقعیت حقوقی | الزامآور نیست (از نظر حقوق بینالملل عمومی) | الزامآور از نظر حقوق بینالملل (براساس منشور سازمان ملل) |
| مکانیزم ماشه (Snapback) | بهطور مستقیم در متن برجام نیامده | بهصراحت در بند ۱۱ قطعنامه آمده و اجرای آن را تسهیل میکند |
| پایان محدودیتها (Termination Day) | در برجام پیشبینی شده اما الزامآور نیست | در قطعنامه تعیین شده: اکتبر ۲۰۲۵ پایان تمامی محدودیتهای تحریمی |
نقش قطعنامه ۲۲۳۱ در برجام چیست؟
قطعنامه ۲۲۳۱ بهعنوان یک سند پشتیبان، اجرای برجام را در چارچوب سازمان ملل نهادینه کرده و مسیر حقوقی لغو تحریمهای شورای امنیت را فراهم آورد. همچنین در آن مکانیزم ماشه را برای بازگشت خودکار تحریمها در صورت نقض تعهدات توسط ایران، لحاظ کرد.
در حالی که برجام یک توافق سیاسی و فنی درباره برنامه هستهای ایران است، قطعنامه ۲۲۳۱، یک سند حقوقی بینالمللی برای اجرای آن در سطح شورای امنیت است.
فرآیند و زمان فعالشدن مکانیزم ماشه
بر اساس متن توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، در صورتی که یکی از طرفهای برجام تشخیص دهد ایران بهطور اساسی به تعهدات خود پایبند نبوده، میتواند فرایند اسنپبک را آغاز کند. زمان فعالشدن اسنپ بک، ۲۸ آگوست (۶ شهریور) بود که باعث فعالسازی نهایی مکانیسم ماشه در طی ۳۰ روز پس از آن است.
دلایل فعالشدن مکانیسم ماشه
مهمترین مواردی که به عنوان دلایل فعالشدن مکانیزم ماشه از طرف کشورهای غربی شناخته میشوند، عبارتاند از:
- افزایش سطح غنیسازی اورانیوم: مطابق برجام، ایران نباید سطح غنیسازی خود را از ۳.۶۷٪ فراتر ببرد. با این حال، افزایش این سطح، از مهمترین تخلفات محسوب میشود.
- افزایش میزان ذخایر اورانیوم غنیشده: سقف ذخایر تعیینشده در برجام حدود ۳۰۰ کیلوگرم بود، اما گزارشهای آژانس نشان میدهد که این مقدار از حد مشخصشده فراتر رفته است.
- استفاده از نسلهای پیشرفتهتر سانتریفیوژها: برجام تنها اجازه استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول را میداد، اما ایران سانتریفیوژهای پیشرفتهتری را وارد مدار کرده است.
- کاهش همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی: شامل محدودیت در دسترسی بازرسان و تعلیق پروتکل الحاقی که عملاً نظارت بینالمللی را تضعیف میکند.
این اقدامات بهطور مستقیم میتوانند به عنوان نقض توافق تلقی شده و زمینهساز شروع مکانیزم ماشه باشند.
📌 اما سوال مهم اینجاست که آیا ایران واقعا تعهدات خود را در برجام انجام نداده است؟
خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای شدید اقتصادی علیه ایران، باعث شد که ایران در پاسخ، تعهدات خود را کاهش دهد. ایران معتقد است که با خروج آمریکا و عدم پایبندی به تعهدات، دیگر دلیلی برای ادامه پایبندی یکطرفه به برجام وجود ندارد. چرا که این تحریمها اقتصاد کشورمان را تحت فشار قرار داد و مانع از بهرهمندی ایران از مزایای اقتصادی وعدهدادهشده در برجام شد.
مراحل فعالشدن مکانیسم ماشه
فرایند فعالشدن مکانیسم ماشه طبق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، یک روند چهارمرحلهای دارد که در جدول زیر بهصورت خلاصه آورده شده است:
| مرحله | شرح فرایند | مهلت زمانی | نکته مهم |
|---|---|---|---|
| گام ۱ | طرح شکایت در کمیسیون مشترک برجام | ۱۵ روز | قابل تمدید با توافق |
| گام ۲ | ارجاع به وزرای خارجه یا هیئت داوری | ۱۵ روز | بررسی در سطح بالاتر |
| گام ۳ | ارجاع اختلاف به شورای امنیت سازمان ملل | بدون محدودیت | کشور شاکی انجام میدهد |
| گام ۴ | آغاز شمارش معکوس ۳۰ روزه | ۳۰ روز | در صورت عدم تصویب قطعنامه جدید، تحریمها بهصورت خودکار بازمیگردند |
در حال حاضر ما در گام چهارم فعالشدن اسنپ بک هستیم و نکته کلیدی اینجاست که هیچ عضو شورای امنیت نمیتواند این روند را وتو کند. اگر شورای امنیت در مهلت ۳۰ روزه قطعنامهای برای ادامه تعلیق تحریمها تصویب نکند، تحریمهای سازمان ملل خودبهخود و بدون رایگیری بازمیگردند.
مهلت فعالشدن؛ چرا اروپاییها عجله داشتند؟
یکی از نکات مهم در خصوص زمان فعالشدن مکانیزم ماشه، وجود یک مهلت حقوقی مشخص در برجام است. بر این اساس، طرفهای برجام تنها تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۶ مهر ۱۴۰۴) که به آن «روز پایان» (Termination Day) گفته میشود، فرصت داشتند تا از این سازوکار استفاده کنند.
به همین دلیل، کشورهای اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا که معروف به E3 هستند) در ماههای اخیر فشار زیادی برای آغاز فرایند اسنپبک وارد کردند. آنها نگران بودندکه پس از عبور از این تاریخ، امکان قانونی برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل از بین برود و ایران عملاً بدون محدودیت به برنامه هستهای خود ادامه دهد.
نقش آمریکا در فعالشدن مکانیسم ماشه
با وجود روند مشخص، فعالشدن مکانیسم ماشه با چالشهای حقوقی و سیاسی زیادی همراه بوده است. ایالات متحده آمریکا پس از خروج رسمی از برجام در سال ۲۰۱۸، در سال ۲۰۲۰ تلاش کرد تا این مکانیسم را فعال کند، اما کشورهای دیگر از جمله روسیه، چین و اعضای اروپایی برجام، با این اقدام مخالفت کردند و صلاحیت حقوقی آمریکا برای استفاده از این ابزار را زیر سوال بردند.
بنابراین آمریکا نقشی در فعالشدن این مکانیسم ندارد؛ چرا که دونالد ترامپ در دورهی اول ریاست جمهوری خود، از توافق برجام خارج شد.
وضعیت فعلی مکانیسم ماشه
در ۲۸ آگوست ۲۰۲۵ (۶ شهریور ۱۴۰۴)، مکانیسم ماشه فعال شد و وارد شماره معکوس ۳۰ روزه شده است. در این مدت، رئیس شورای امنیت باید ظرف ۱۰ روز، پیشنویس قطعنامه ادامه تعلیق تحریمها را ارائه دهد. سپس شورای امنیت ۳۰ روز فرصت دارد درباره آن رایگیری کند. تصویب این قطعنامه نیازمند حداقل ۹ رای موافق و وتو نشدن از سوی اعضای دائم یعنی آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه است. اما با توجه به اینکه سه کشور اروپایی خودشان این مکانیسم را فعال کرده و میتوانند هر قطعنامهای را وتو کنند، احتمال تصویب چنین قطعنامهای کم است اما غیر ممکن نیست. در نتیجه، احتمالا تحریمهای سازمان ملل علیه ایران از اواخر سپتامبر (۸ مهر ۱۴۰۴) دوباره برقرار خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت اقدام دیگری مانند تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ انجام دهد، مانند شرایطی که در سالهای اخیر برقرار بوده و تحریمهای سازمان ملل غیرفعال بودند.
موضع کشورهای عضو برجام نسبت به این اتفاق چیست؟
| نام کشور | موضع مطرح شده |
| روسیه | با فعالشدن مخالفت کرده و معتقد است کشورهای E3 خودشان نقضکننده برجام هستند. |
| چین | موضع صریحی اعلام نکرد اما احتمالا با روسیه هم نظر است. |
| آمریکا | از برجام خارج شده و نقشی در این موضوع ندارد. |
| ایران | اظهار دارد فعالشدن اسنپ بک، غیر قانونی است و پاسخ مناسب خواهد داد. |
همچنین ایران هشدار داده که ممکن است از معاهدهی عدم اشاعه هستهای (NPT) خارج شود یا غنیسازی اورانیوم را به بیش از ۶۰٪ افزایش دهد.
آیا مذاکراتی برای جلوگیری از فعالشدن مکانیسم ماشه در جریان است؟
از تاریخ ۳۰ جولای ۲۰۲۵ (۸ مرداد ۱۴۰۴) مذاکرات غیرمستقیم بین ایران، آمریکا و اروپا بدون دستیابی به نتیجه قابل توجهی انجام شد. از آن زمان تاکنون، محتوای این گفتمانها نشاندهنده شکاف عمیق بین نظرات طرفین برجام است. در حال حاضر کشورهای اروپایی شروطی را مطرح کردهاند که با اجرای آنها توسط ایران، فعالشدن اسنپ بک میتواند ۶ ماه دیگر تمدید شود. این شروط عبارتند از:
- بازگشت ایران به مذاکره با آمریکا
- تعیین وضعیت اورانیومهای غنی شده به میزان ۶۰ درصد
- دسترسی کامل آژانس انرژی اتمی جهت بازرسی از سایتهای انرژی هستهای در ایران
برای عملی شدن این تمدید، شورای امنیت باید قطعنامه جدیدی تصویب کند که نیازمند حداقل ۹ رأی مثبت از ۱۵ عضو و عدم وتوی اعضای دائم یعنی آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین است. این در حالی است که ایران شرطهای فوق را رد نموده و هشدار داده که ممکن است در پاسخ به اسنپبک، از NPT خارج شود.
مطلب مرتبط: پیشبینی قیمت طلا و رمز ارز در ایران در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه (Snapback Mechanism)
تحریمهای مکانیسم ماشه چیست؟
تحریمهایی که از طریق مکانیزم ماشه بازمیگردند، همانهایی هستند که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد وضع شدهاند و دارای مشروعیت بینالمللی هستند. این تحریمها بهصورت فراگیر توسط همه کشورها (از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپا) به رسمیت شناخته میشوند. در مقابل، تحریمهای یکجانبه مانند آنچه آمریکا یا اتحادیه اروپا اعمال میکنند، ممکن است تنها توسط خودشان یا گروههای خاصی اجرا شوند و مثلا چین و روسیه، آن را اجرا نکنند. به همین دلیل، تحریمهای بازگشتی از طریق مکانیزم ماشه از نظر دامنه اثرگذاری و الزام انجام بینالمللی بسیار مهمتر از تحریمهای یکجانبه هستند.
تحریمهای اسنپبک شامل ممنوعیت غنیسازی اورانیوم، تحریمهای تسلیحاتی، محدودیتهای موشکی، توقیف داراییها و محدودیتهای اقتصادی است که از قطعنامههای قبلی مانند ۱۶۹۶، ۱۷۳۷ و ۱۹۲۹ ناشی میشوند. این تحریمها عمدتا بر برنامه هستهای، موشکی و صادرات ایران تمرکز دارند.
| عنوان تحریم | جزئیات | شماره قطعنامه | تاثیر بر ایران |
| هستهای | منوعیت غنیسازی اورانیوم، بازفرآوری، فعالیتهای آب سنگین و هرگونه سرمایهگذاری در برنامه هستهای | ۱۶۹۶ ۱۷۳۷ ۱۸۰۳ | محدود کردن دسترسی به فناوری و مواد هستهای |
| تسلیحاتی | ممنوعیت کامل فروش سلاحهای سنگین (تانک، هواپیما، موشک، زیردریایی) به/از ایران؛ اعمال محدودیت بر صادرات اسلحه سبک. | ۱۷۴۷ ۱۹۲۹ | جلوگیری از تقویت نیروهای مسلح ایران |
| موشکی | ممنوعیت توسعه موشکهای بالستیک قادر به حمل کلاهک هستهای؛ محدودیت بر آزمایش و صادرات فناوری موشکی. | ۱۹۲۹ ۲۲۳۱ | ایران را از فعالیتهای موشکی مخصوصا با افزودههای هستهای منع میکند، اما لحن آن الزامی نیست. |
| مالی و اقتصادی | توقیف داراییهای افراد و نهادهای مرتبط، محدودیتهای بانکی، بیمه و سرمایهگذاری خارجی | ۱۷۳۷ ۱۸۰۳ ۱۹۲۹ | تاثیر بر صادرات نفت، تجارت و دسترسی به سیستمهای مالی جهانی مانند SWIFT |
| سایر | ممنوعیت سفر برای مقامات کلیدی، ایجاد کمیته تحریمها برای نظارت. | ۱۷۳۷ ۱۷۴۷ | افزایش نظارت بینالمللی و مجازات شرکتهای خارجی همکاریکننده |
اثرات فعالشدن مکانیسم ماشه در ابعاد مختلف
در صورتی که اسنپ بک فعال بشه چی میشه؟ حالا که اسنپبک فعال شده و ۳۰ روز تا اجرای ، تحریمهای شورای امنیت بهصورت خودکار بازمیگردند. اما سؤال کلیدی اینجاست: این اتفاق چه پیامدهایی برای اقتصاد، جامعه و زندگی ما خواهد داشت؟ در این بخش به بررسی جامع پیامدهای ماشه میپردازیم؛ از فشارهای اقتصادی تا تاثیر بر داراییهای دیجیتال ایرانیان.
بررسی تاثیرات بر اقتصاد کلان
بازگشت تحریمهای شورای امنیت از طریق مکانیسم ماشه، ابعاد گستردهای خواهد داشت. در ادامه، پیامدها در حوزههای مختلف همراه با نگاهی به وضعیت فعلی کشورمان پیش از فعالشدن مکانیسم بررسی خواهد شد.
۱. تحریمهای بانکی و مالی
در حال حاضر، ایران همچنان ارتباط محدودی با شبکه مالی جهانی دارد و برخی از بانکهای کوچک منطقهای و کانالهای غیررسمی همچنان فعالاند. اما با بازگشت کامل تحریمهای سازمان ملل چه میشود:
- قطع کامل دسترسی ایران به سوئیفت
- مسدود شدن داراییهای بانک مرکزی ایران و بانکهای کلیدی در کشورهای مختلف (مشابه تحریمهای سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵)
- محدودیت شدید در تراکنشهای بینالمللی تجاری و غیرتجاری
این اقدامات میتواند به کاهش واردات کالاهای حیاتی مانند دارو و تجهیزات پزشکی منجر شود.
۲. تحریمهای نفتی و انرژی
در حال حاضر و پیش از داغ شدن بحث فعالشدن مکانیسم ماشه، صادرات نفت ایران به چین و چند کشور دیگر به حدود ۱.۷ میلیون بشکه در روز رسیده بود. اما با فعالساز آن باید انتظار موارد زیر را داشته باشیم:
- احتمال کاهش صادرات به زیر ۵۰۰ هزار بشکه در روز (در تحریمهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ به حدود ۲۰۰ هزار بشکه نیز رسید)
- انسداد بیمه، کشتیرانی و فروش پتروشیمی
- خروج کامل شرکتهای خارجی از پروژههای انرژی ایران
که در نتیجهی آن، کاهش ارزآوری نفت میتواند درآمدهای دولت را با افت شدیدی مواجه کند.
۳. تحریمهای تجاری و کشتیرانی
با وجود تحریمهای یکجانبه، ایران هنوز قادر به واردات برخی کالاهای اساسی از طریق کشورهای همسایه است. اما با فعالشدن اسنپبک:
- شرکتهای بزرگ بینالمللی از هرگونه تجارت با ایران کنارهگیری میکنند
- کمبود کالاهای اساسی و افزایش قیمت دارو و مواد غذایی
- افزایش هزینه حمل و نقل و بیمه دریایی
این وضعیت میتواند به بحران در زنجیره تامین منتهی شود.
۴. پیامدهای عمومی و اجتماعی
فعالشدن ماشه بهشدت اقتصاد کلان ایران را تحت تاثیر قرار میدهد:
- افزایش نرخ تورم در ایران (احتمال جهش دوباره بالای ۶۰٪)
- سقوط ارزش ریال (مثلاً افزایش قیمت دلار به بیش از ۱۰۰ هزار تومان)
- افزایش بیکاری بهدلیل رکود صنایع صادراتمحور
- گسترش اقتصاد سایه، قاچاق کالا و افزایش نابرابری اقتصادی
- افزایش قیمت طلا به دلیل ماهیت امن طلا در برابر نااطمینانی اقتصادی و سیاسی
همچنین بخوانید: پیشبینی قیمت طلا در سال ۱۴۰۴؛ کوتاهمدت و بلندمدت
تاثیر بر بازار ارزهای دیجیتال و سرمایه کاربران ایرانی
در حال حاضر، استفاده از ارزهای دیجیتال برای ما ایرانیان بهویژه در تجارت و حفظ ارزش داراییها افزایش یافته است. با این حال، فعالشدن مکانیسم ماشه، این حوزه را نیز با تهدیدهایی مواجه میکند:
- فشار بر صرافیهای بینالمللی: صرافیهایی مانند بایننس، کوکوین و OKX قبلتر هشدارهایی مبنی بر مسدودسازی کاربران ایرانی صادر کردهاند. در این حالت استفاده از VPN یا مدارک جعلی دیگر برای احراز هویت کارآمد نخواهد بود و احتمال مسدودی کیف پولها، بهویژه USDT در شبکه TRC20 و ERC20 وجود دارد.
- تهدید برای صرافیهای داخلی: با فشارهای بینالمللی، ورشکستگی صرافیهایی که تمهیدات لازم را در تامین سرمایه انجام ندادهاند، محتمل خواهد بود. همچنین در صورت مسدودشدن دارایی آنها در خارج از کشور، به دلیل نبود قوانین مشخص، امکان پیگیری حقوقی این داراییها وجود نخواهد داشت.
همچنین بخوانید: با امنترین روشهای خرید ارز دیجیتال آشنا شوید
نتیجهگیری: سرنوشت توافق هستهای در ایستگاه آخر
مکانیسم ماشه ایران را در برابر یک مهلت ۳۰ روزه قرار داده است؛ مهلتی که در پایان آن، بدون نیاز به رأیگیری، تحریمهای شورای امنیت میتواند دوباره اعمال شود. با وجود پیشنهادهایی برای تمدید ۶ ماهه مهلت اسنپبک، فضای تنش میان ایران و کشورهای غربی رو به افزایش است. از نگاه تهران، این اقدام غیرقانونی و مغایر با روح برجام است و تأکید دارد که فشار و تحریم نمیتواند مسیر تعامل سازنده را هموار کند. در سوی دیگر، طرفهای غربی بر ضرورت بازگشت تحریمها برای جلوگیری از فعالیتهای هستهای ایران اصرار دارند. در چنین شرایطی، سرنوشت توافق هستهای بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات سیاسی، نحوه مدیریت اختلافات و میزان انعطاف طرفین در روزها و ماههای پیشرو وابسته است.
سوالات متداول
مکانیسم ماشه دقیقا چیست و چه تفاوتی با تحریمهای عادی دارد؟
وضعیت فعلی مکانیزم ماشه چیست؟
چه تحریمهایی با فعال شدن مکانیزم ماشه بازمیگردند؟
چرا کشورهای اروپایی برای فعال کردن مکانیسم ماشه عجله داشتند؟
نقش چین و روسیه در فرایند مکانیزم ماشه چیست و آیا میتوانند آن را وتو کنند؟
